วุทฺธิ เหสา, สุสิม, อริยสฺส วินเย โย อจฺจยํ อจฺจยโต ทิสฺวา ยถาธมฺมํ ปฏิกโรติ, อายติญฺจ [อายติํ (สฺยา. กํ.)] สํวรํ อาปชฺชตี’’ติฯ ทสมํฯ

มหาวคฺโค สตฺตโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

ทฺเว อสฺสุตวตา วุตฺตา, ปุตฺตมํเสน จาปรํ;

อตฺถิราโค จ นครํ, สมฺมสํ นฬกลาปิยํ;

โกสมฺพี อุปยนฺติ จ, ทสโม สุสิเมน จาติ [ทสโม วุตฺโต สุสีเมนาติ (สี.)]ฯ

8. สมณพฺราหฺมณวคฺโค

1. ชรามรณสุตฺตํ

[71] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ ตตฺร โข ภควา…เป.… ‘‘เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว , สมณา วา พฺราหฺมณา วา ชรามรณํ นปฺปชานนฺติ, ชรามรณสมุทยํ นปฺปชานนฺติ, ชรามรณนิโรธํ นปฺปชานนฺติ, ชรามรณนิโรธคามินิํ ปฏิปทํ นปฺปชานนฺติ, น เม เต, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา สมเณสุ วา สมณสมฺมตา พฺราหฺมเณสุ วา พฺราหฺมณสมฺมตา, น จ ปน เต อายสฺมนฺโต สามญฺญตฺถํ วา พฺรหฺมญฺญตฺถํ วา ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรนฺติฯ

‘‘เย จ โข เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา ชรามรณํ ปชานนฺติ…เป.… ปฏิปทํ ปชานนฺติ, เต โข เม, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา สมเณสุ เจว สมณสมฺมตา พฺราหฺมเณสุ จ พฺราหฺมณสมฺมตา, เต จ ปนายสฺมนฺโต สามญฺญตฺถญฺจ พฺรหฺมญฺญตฺถญฺจ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรนฺตี’’ติฯ (สุตฺตนฺโต เอโก)ฯ ปฐมํฯ

2-11. ชาติสุตฺตาทิทสกํ

[72] สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ชาติํ นปฺปชานนฺติ…เป.…ฯ

(3) ภวํ นปฺปชานนฺติ…เป.…ฯ

(4) อุปาทานํ นปฺปชานนฺติ…เป.…ฯ

(5) ตณฺหํ นปฺปชานนฺติ…เป.…ฯ

(6) เวทนํ นปฺปชานนฺติ…เป.…ฯ

(7) ผสฺสํ นปฺปชานนฺติ…เป.…ฯ

(8) สฬายตนํ นปฺปชานนฺติ…เป.…ฯ

(9) นามรูปํ นปฺปชานนฺติ…เป.…ฯ

(10) วิญฺญาณํ นปฺปชานนฺติ…เป.…ฯ

(11) ‘‘สงฺขาเร นปฺปชานนฺติ, สงฺขารสมุทยํ นปฺปชานนฺติ, สงฺขารนิโรธํ นปฺปชานนฺติ, สงฺขารนิโรธคามินิํ ปฏิปทํ นปฺปชานนฺติ…เป.… สงฺขาเร ปชานนฺติ…เป.… สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรนฺตี’’ติฯ เอกาทสมํฯ

สมณพฺราหฺมณวคฺโค อฏฺฐโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

ปจฺจเยกาทส วุตฺตา, จตุสจฺจวิภชฺชนา;

สมณพฺราหฺมณวคฺโค, นิทาเน ภวติ อฏฺฐโมฯ

วคฺคุทฺทานํ –

พุทฺโธ อาหาโร ทสพโล, กฬาโร คหปติปญฺจโม;

ทุกฺขวคฺโค มหาวคฺโค, อฏฺฐโม สมณพฺราหฺมโณติฯ

9. อนฺตรเปยฺยาลํ

1. สตฺถุสุตฺตํ

[73] สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ‘‘ชรามรณํ, ภิกฺขเว, อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ ชรามรเณ ยถาภูตํ ญาณาย สตฺถา ปริเยสิตพฺโพ; ชรามรณสมุทยํ อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ ชรามรณสมุทเย ยถาภูตํ ญาณาย สตฺถา ปริเยสิตพฺโพ; ชรามรณนิโรธํ อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ ชรามรณนิโรเธ ยถาภูตํ ญาณาย สตฺถา ปริเยสิตพฺโพ; ชรามรณนิโรธคามินิํ ปฏิปทํ อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ ชรามรณนิโรธคามินิยา ปฏิปทาย ยถาภูตํ ญาณาย สตฺถา ปริเยสิตพฺโพ’’ติฯ (สุตฺตนฺโต เอโก)ฯ ปฐมํฯ

(สพฺเพสํ เปยฺยาโล เอวํ วิตฺถาเรตพฺโพ)

2-11. ทุติยสตฺถุสุตฺตาทิทสกํ

(2) ชาติํ , ภิกฺขเว, อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ…เป.…ฯ

(3) ภวํ, ภิกฺขเว, อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ…เป.…ฯ

(4) อุปาทานํ, ภิกฺขเว, อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ…เป.…ฯ

(5) ตณฺหํ, ภิกฺขเว, อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ…เป.…ฯ

(6) เวทนํ, ภิกฺขเว, อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ…เป.…ฯ

(7) ผสฺสํ, ภิกฺขเว, อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ…เป.…ฯ

(8) สฬายตนํ , ภิกฺขเว, อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ…เป.…ฯ

(9) นามรูปํ, ภิกฺขเว, อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ…เป.…ฯ

(10) วิญฺญาณํ, ภิกฺขเว, อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ…เป.…ฯ

(11) ‘‘สงฺขาเร, ภิกฺขเว, อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ สงฺขาเรสุ ยถาภูตํ ญาณาย สตฺถา ปริเยสิตพฺโพ; สงฺขารสมุทยํ อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ สงฺขารสมุทเย ยถาภูตํ ญาณาย สตฺถา ปริเยสิตพฺโพ; สงฺขารนิโรธํ อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ สงฺขารนิโรเธ ยถาภูตํ ญาณาย สตฺถา ปริเยสิตพฺโพ; สงฺขารนิโรธคามินิํ ปฏิปทํ อชานตา อปสฺสตา ยถาภูตํ สงฺขารนิโรธคามินิยา ปฏิปทาย ยถาภูตํ ญาณาย สตฺถา ปริเยสิตพฺโพ’’ติฯ เอกาทสมํฯ

(สพฺเพสํ จตุสจฺจิกํ กาตพฺพํ)ฯ